15 Tweede Kamerleden namen dinsdag het manifest van de Klimaatwakers in ontvangst op het Plein in Den Haag. “Doe alles om klimaatneutraal te worden in 2025. En geef landen die nu al zwaar lijden onder de klimaatcrisis voldoende steun”, was de boodschap van initiatiefnemer van de Klimaatwake Rozemarijn van ’t Einde.
Al de gehele formatieperiode, nu meer dan 78 dagen, houden Klimaatwakers overdag (bij het Catshuis) en ’s nachts (online) de wacht voor een leefbare planeet. Ze vragen de Nederlandse politiek, en de formerende partijen in het bijzonder, om werk te maken van een rigoureus en daadkrachtig klimaatbeleid.
“Doe wat nodig is. In de coronacrisis zijn maatregelen genomen die we nooit voor mogelijk hadden gehouden. Doe dit ook voor het klimaat.”
Rozemarijn van ‘t Einde, initiatiefnemer van de Klimaatwake
Gisteren kregen vertegenwoordigers van 11 politieke partijen het manifest aan van deze wakers uit handen van Rozemarijn van ’t Einde, criminoloog en één van de initiatiefnemers van de Klimaatwake. Het is nu hopen dat haar vlammende betoog de aanwezige parlementsleden aanspoort tot actie.
“Wij waken omdat we niet kunnen slapen. En wij kunnen niet slapen omdat we leven in een welvarend en innovatief land dat achteraan loopt in de energietransitie. Omdat de natuur in Nederland in zeer slechte staat is en Nederlanders de grootste aanjagers van de ontbossing van de Amazone zijn”, zei van ’t Einde.
Namens de Klimaatwake, waar ook Cordaid bij is aangesloten, vroeg van ’t Einde de Nederlandse overheid:
Waarom die steun voor landen in het globale zuiden zo belangrijk is, en waarom klimaatrechtvaardigheid zo cruciaal is, toont een korte rondgang langs landen waar Cordaid actief is. Daar pakt de klimaatcrisis nu al verwoestend uit, zonder dat mensen er zelf ook maar iets aan hebben bijgedragen.
In Bangladesh staat soms meer dan 75% van land onder water. Dat komt door een stijgende zee in het zuiden, toenemend smeltwater uit het Himalayagebergte in het noorden en regenbuien die steeds grilliger en onvoorspelbaarder worden. “Duizenden jaren gingen boeren en vissers hier goed om met overstromingen en getijden”, zegt Cordaid-collega Shakeb Nabi. “In de laatste 25 jaar is het klimaatgeweld te groot geworden. Het lukt ze niet meer. De moessonregens zijn niet langer te voorspellen. Ze zijn korter, waardoor de droogte toeneemt. En zo hevig dat ze dorpen en landbouwgronden wegspoelen. Oogsten gaan verloren door verkeerde timing. De klimaatcrisis gaat hier gepaard met honger en ontheemding.”
“‘Dat gaat wel over’, zeiden mensen in 2004, toen El Niño de droogteperiode plots langer en heter maakte”, zegt collega Rachel Kyozira in Oeganda. “Maar het werd erger. Hitte werd nog extremer. Regenbuien komen steeds onverwachter. Ze zijn korter, sterker en spoelen alles weg. Megamodderstromen kenden wij niet. Nu wel.”
“As we speak wordt er geschreven en geschaafd aan een regeerakkoord. Rutte, Kaag en anderen moeten alles doen om klimaat en de energietransitie een prominente plek te geven in dat akkoord.”
Paul van den Berg, politiek adviseur Cordaid
“Woestijnsprinkhanen zijn gek op extreme hitte”, legt Rachel uit. “Het betekent meer vochtigheid boven zee, waardoor ze langere tochten overleven. Ze komen met miljoenen uit Yemen onze kant op en vreten alles op. Nooit gezien.”
Vaak gaat klimaatcrisis gepaard met conflict. Collega Amadou Keita legt uit hoe dat werkt in Mali: “Het noorden is woestijngebied. Daar wonen de Toearegs en de nomaden die leven van de veeteelt. Het zuiden is landbouwgebied. In het armere noorden zijn geen banen en amper voorzieningen. Mensen voelen zich achtergesteld en keren zich daarom tegen de overheid. Nu het water extreem schaars is, zijn hun noden nog groter. Ze trekken met hun kuddes dieper naar het zuiden. Akkerland en oogsten gaan daarbij verloren en waterbronnen drogen nog sneller op. Dan slaat de vlam in de pan. De woede wordt alleen maar groter. Wat dan weer in de kaart speelt van extremisten met een politieke agenda.”
In Mali, Oeganda, Bangladesh en zoveel andere niet- of laag geïndustrialiseerde landen dragen mensen nauwelijks bij aan de klimaatcrisis. De CO2-uitstoot is er niet te vergelijken met die van landen als Nederland. Maar de bevolking wordt er wel het hardste getroffen door de opwarming van de aarde. Op die frontlijn zoekt Cordaid mee naar oplossingen.
En we zetten ons in voor klimaatgerechtigdheid. Ook in Nederland, bijvoorbeeld door aan te sluiten bij de Klimaatwakers. “De meest vervuilende landen zijn nu het eerst aan zet. Hun uitstoot stelt het leven van honderden miljoenen mensen aan de andere kant van de wereld nu al zwaar op de proef. Oogsten mislukken. Extremer weer veroorzaakt meer droogtes en overstromingen en jaagt mensen op de vlucht”, zegt politiek adviseur bij Cordaid Paul van den Berg.
Ook Nederland is aan zet. “Maar we schieten zwaar tekort. Zeker in de omslag naar hernieuwbare energie presteert Nederland in Europa het allerslechtst”, vervolgt van den Berg. “Er zijn zelfs nog zeer vervuilende kolencentrales in Nederland actief. Op die manier ga je de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs nooit halen.”
De klimaatambities van Nederland moeten omhoog, vindt van den Berg. “Nu zijn we het jongetje in de klas dat tevreden is met een zes min. As we speak wordt er geschreven en geschaafd aan een regeerakkoord. Rutte, Kaag en anderen moeten alles doen om klimaat en de energietransitie een prominente plek te geven in dat akkoord. Voor minder dan een negen mogen ze niet gaan.”
Of, zoals Rozemarijn van ’t Einde de aanwezige parlementsleden op het hart drukte: “Doe wat nodig is. In de coronacrisis zijn maatregelen genomen die we nooit voor mogelijk hadden gehouden. Doe dit ook voor het klimaat.”
Een breed spectrum aan maatschappelijke organisaties, kerken, boeren, jong en oud houden als Klimaatwakers de wacht voor een leefbare planeet. Namens hen en namens de velen voor wie de klimaatcrisis nu al een kwestie is van leven en dood, sprak Rozemarijn van ’t Einde Nederlandse parlementsleden toe met de volgende slotwoorden: “Wij hopen dat jullie de hoop op een toekomst niet laten uitdoven. Wij vragen jullie om beleid te voeren dat respect krijgt van toekomstige generaties.”
Download het manifest van de Klimaatwakers. Zin om mee te waken? Dat kan zolang de regeringsformatie loopt (van 11 juli tot en met 15 augustus gaat ook de wake met reces). Geef je op via www.deklimaatwakers.nl.
Alle foto’s van de actie van de Klimaatwakers op het Plein zijn van © Mickael Franci / Cordaid
