Omroep MAX en Cordaid delen hetzelfde DNA: omkijken naar je medemens. MAX-directeur Jan Slagter spreekt met Cordaid-directeur Heleen van den Berg over honderd jaar hulpverlening en een bijzonder project in Zimbabwe dat letterlijk levens redt.

Jan: ‘Omroep MAX besteedt regelmatig aandacht aan goede doelen. En met onze stichting MAX Maakt Mogelijk zetten we ons in voor het welzijn van ouderen, in binnen- én buitenland. Want naast een omroep die mooie programma’s maakt, zit omkijken naar je medemens óók in ons DNA. Daarom vind ik Cordaid een prachtige organisatie: jullie zetten je wereldwijd in voor mensen in nood.’

Heleen: ‘Klopt. Onze slogan is: Kijk niet weg, kijk om. Miljoenen mensen leven in uiterst moeilijke omstandigheden. En juist nu zien we dat de kwetsbaarsten de hardste klappen krijgen. Voor hen, op de meest fragiele plekken ter wereld, willen wij verschil maken. Dat doen we samen met lokale organisaties, overheden en vooral met de mensen zelf, om te bouwen aan een leefbare toekomst en een menswaardig bestaan.’

Zwangere vrouwen in Zimbabwe

Jan: ‘Op 10 november komen we in Tijd voor MAX in actie voor een gezondheidsproject van Cordaid voor moeder en kind in Zimbabwe. Kun je daar iets meer over vertellen?’

Heleen: ‘Dit project richt zich op zwangere vrouwen die geen geld hebben om naar een kliniek te gaan en veilig te bevallen. In Zimbabwe heerst een langdurige economische crisis en extreme inflatie. Vrouwen op het platteland en in sloppenwijken missen de broodnodige pre- en postnatale zorg. Daardoor overlijden dagelijks onnodig veel vrouwen en kinderen door eenvoudig te voorkomen of te behandelen complicaties rond de bevalling. In samenwerking met de Zimbabwaanse overheid hebben we een programma ontwikkeld. Vrouwen in extreme armoede krijgen vouchers waarmee ze gratis in een kliniek terecht kunnen en medische begeleiding ontvangen, voor, tijdens en na hun bevalling. Hier geven we ook voorlichting over gezinsplanning waar we ook de mannen bij betrekken. Daarnaast leiden we artsen en verpleegkundigen op en investeren we in apparatuur, zodat er structureel iets verbetert. Zo redden we talloze levens van moeders en kinderen.’

Jan: ‘Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat zulke acties anno 2025 nog nodig zijn.’

Heleen: ‘Daarom zijn we heel blij met de samenwerking tussen Cordaid en Omroep MAX. Jarenlang financierde de Wereldbank ons gezondheidsproject in Harare. Die steun stopte eind 2023, maar de nood bleef. We hebben daarom besloten het project met eigen middelen voort te zetten. In Zimbabwe bevalt één op de drie vrouwen zonder professionele hulp. Per 100.000 bevallingen overlijden 360 moeders. Dat is tachtig keer meer dan in Nederland. En één op de twintig kinderen haalt de vijfde verjaardag niet. Ons doel is de komende twee jaar 22.000 vrouwen te helpen. Maar daarvoor hebben we alle steun hard nodig.’

Moreel kompas

Jan: ‘Hoe belangrijk zijn donateurs voor jullie?’

Heleen: ‘Wij prijzen ons gelukkig met een zeer trouwe achterban die zo’n 260.000 donateurs telt. Zij vormen samen de basis van ons werk. Veel mensen kennen en steunden ons al via Memisa, onze voorganger op internationale gezondheidszorg, of via Mensen in Nood. In het jaar 2000 zijn deze door een fusie opgegaan in Cordaid. Vandaag de dag maken we ons nog steeds sterk voor goede gezondheidszorg én noodhulp. Noodhulp leveren we nu bijvoorbeeld in Gaza, Oekraïne en Syrië. Ook investeren we in onderwijs, voedsel en inkomen, en in vrede en veiligheid. En ja, ook in Nederland bestrijden we armoede, want ook hier zijn er schrijnende situaties.’

Jan: ‘Wat zeg jij tegen mensen die vinden dat ze al belasting betalen en dat de overheid dit soort hulp moet regelen?’

Heleen: ‘Ontwikkelingshulp is de afgelopen jaren flink teruggeschroefd: van 0,7 naar 0,4 procent van ons nationaal inkomen. Sommige partijen willen het zelfs helemaal afschaffen. In het huidige harde en zakelijke politieke klimaat hoor je vaak: ik doe iets voor jou, maar dan moet jij iets terugdoen. Cordaid staat juist voor naastenliefde. Niet wegkijken, maar omkijken naar elkaar. Het gaat ook om een moreel kompas: wij willen bijdragen, omdat er mensen zijn die het heel moeilijk hebben. Uiteindelijk zijn we met elkaar één wereld.’

Jan: ‘Dat morele kompas heb ik gelukkig van huis uit meegekregen. Ik groeide op in een gereformeerd nest, waar vrijwilligerswerk heel normaal was. Heb jij dat van huis uit ook meegekregen?’

Heleen: ‘Ik ben opgegroeid in een katholiek gezin. Daar werd meegegeven: wees er voor de ander. Daarnaast was ik altijd geïnteresseerd in mensen en culturen. Daarom ben ik antropologie gaan studeren. Tijdens veldwerk in Ethiopië kwam ik voorhet eerst in aanraking met het werk dat ik nu doe. Vóór Cordaid werkte ik vier jaar bij het Rode Kruis. Nu ben ik twee jaar directeur hier, en het voelt alsof alles samenkomt. Dit werk ligt heel dicht bij mijn hart.’

Goed besteed

Jan: ‘Welke resultaten boekt Cordaid wereldwijd?’

Heleen: ‘In 2023 hebben we ruim 18 miljoen mensen bereikt – net zo veel mensen als er in Nederland wonen. Dat varieert van kinderen met hiv die medicijnen krijgen, tot vaccinaties, onderwijs en gezondheidszorg. Met het project in Zimbabwe voorkomen we babysterfte. En mensen denken vaak dat dit veel geld kost. Maar met €20 kunnen we al een Veilig Bevallen Voucher financieren voor een vrouw in de meest arme wijken in Zimbabwe. Intussen hebben we zo meer dan 80.000 vrouwen geholpen en vele levens gered.’

Jan: ‘Ik las dat 95 procent van jullie totale inkomsten naar projecten gaat. Het geld wordt bij jullie dus goed besteed en blijft niet aan de strijkstok hangen.’

Heleen: ‘Klopt. Het feit dat we een organisatie zijn die al meer dan honderd jaar bestaat en dat we sinds oprichting het vertrouwen genieten van vele donateurs, zegt denk ik wel genoeg. Daar zijn we dankbaar voor en ook heel trots op.’

Cordaid bij MAX

Tijd voor MAX staat maandag 10 november in het teken van het werk van Cordaid en het project in Zimbabwe. Te zien om 17.10 uur bij MAX op NPO 1.

Dit interview komt uit ledenblad MAX Magazine 43. Interview door: Jeroen Mei.